जुन्या लिखाणातून - रा. म. शे.

परिस्थिती अन काळाच्या तडाख्यात तावून-सुलाखून निघालेल्या नात्यातील ऋणानुबंध सदैव टिकून राहतात आणि क्षणोक्षणिक वृद्धिंगत होत जातात. 

क्षणिक सोयीसाठी कोणाच्या उपकारांच्या ओझ्याखाली दबण्यापेक्षा आत्मसन्मान आणि स्वतःच्या स्वतंत्र अस्तित्वाची जाणीव सांभाळण जमायला हवं.- 

No one can run away from their past, from the memories that make you happy or sad! -   

इंद्रधनुष्य तयार व्हायला सुर्याकिरणांचा निसर्गातील अनेक गोष्टींचा मेळ जुळून यावा लागतो, असाच मेळ जीवनात जमायला हवा- सर्व रंग अनुभवण्यासाठी !! सगळ्यांच्या आयुष्यात या मानवी स्वभावाच्या वेगवेगळ्या छटा असतातच. एवढचं की काही गडद तर काही पुसट असतात. 

- रा. म. शे.  

तू खुद की खोज में निकल - तनवीर ग़ाज़ी

तू खुद की खोज में निकल

तू किस लिए हताश है, तू चल तेरे वजूद की

समय को भी तलाश है

समय को भी तलाश है

जो तुझ से लिपटी बेड़ियाँ

समझ न इन को वस्त्र तू .. (x2)

ये बेड़ियां पिघाल के

बना ले इनको शस्त्र तू

बना ले इनको शस्त्र तू

तू खुद की खोज में निकल

तू किस लिए हताश है, तू चल तेरे वजूद की

समय को भी तलाश है

समय को भी तलाश है

चरित्र जब पवित्र है

तोह क्यों है ये दशा तेरी .. (x2)

ये पापियों को हक़ नहीं

की ले परीक्षा तेरी

की ले परीक्षा तेरी

तू खुद की खोज में निकल

तू किस लिए हताश है तू चल, तेरे वजूद की

समय को भी तलाश है

जला के भस्म कर उसे

जो क्रूरता का जाल है .. (x2)

तू आरती की लौ नहीं

तू क्रोध की मशाल है

तू क्रोध की मशाल है

तू खुद की खोज में निकल

तू किस लिए हताश है, तू चल तेरे वजूद की

समय को भी तलाश है

समय को भी तलाश है

चूनर उड़ा के ध्वज बना

गगन भी कपकाएगा .. (x2)

अगर तेरी चूनर गिरी

तोह एक भूकंप आएगा

तोह एक भूकंप आएगा

तू खुद की खोज में निकल

तू किस लिए हताश है, तू चल तेरे वजूद की

समय को भी तलाश है

समय को भी तलाश है |

अमिताभ बच्चन यांच्या स्वरात -Youtube

समरभूमिचे सनदी मालक शतयुद्धांचे मानकरी - कुसुमाग्रज

समरभूमिचे सनदी मालक शतयुद्धांचे मानकरी

रणफंदीची जात आमुची कोण आम्हा भयभीत करी ? ||ध्रु.||

 

घोरपडीला दोर लावुनी पहाड़ दुर्घट चढलेले,

तुटून पङता मस्तक खाली धुंद धडाने लढलेले,

खंदकांतल्या अंगारावर हासत खेळत पडलेले,

बाप असे कळिकाळ आमुचा कीर्त गाजली दिगंतरी,

रणफंदीची जात आमुची कोण आम्हा भयभीत करी ? ||१||

 

या मातीने दिला वारसा कठोर छाती दगडाची,

दिली नद्यांनी ध्येयासाठी समर्थता बलिदानाची,

पहाड़ डोंगर इथे सांगती अजिंक्यता अभिमानाची,

जगदंबेचा पालव येथे लढवय्यांच्या सदा शिरी,

रणफंदीची जात आमुची कोण आम्हा भयभीत करी ? ||२||

 

करवत कानस कुणी चालतो पिकवो कोणी शेतमळा,

कलम कागदावरी राबवो धरो कुणी हातात तुळा,

करात कंकण असो कुणाच्या वा भाळावर गंधतिळा,

शिंग मनोय्रावरी वाजता उभी छावणी घरोघरी,

रणफंदीची जात आमुची कोण आम्हा भयभीत करी ? ||३||

 

पोलादी निर्धार आमुचा असुर बळाची खंत नसे,

स्वतंत्रतेच्या संग्रामाला विजयावाचुन अंत नसे,

श्रद्धा ह्रदयातील आमुची वज्राहुनी बलवंत असे,

मरण मारुनी पुढे निघाले गर्व तयांचा कोण हरी ?

रणफंदीची जात आमुची कोण आम्हा भयभीत करी ? ||४||

 

भरतभुमिचा वत्सल पालक देवमुनींचा पर्वत तो,

रक्त दाबुनी उरांत आम्हा आर्त स्वराने पुकारतो,

हे सह्याचल, हे सातपुडा, शब्द अंतरा विदारतो,

त्या रक्ताची, त्या शब्दाची शपथ आमुच्या जळे उरी,

रणफंदीची जात आमुची कोण आम्हा भयभीत करी ? ||५||

 

जंगल जाळपरी मराठा पर्वतश्रेष्ठा उठला रे,

वणव्याच्या अडदांड गतीला अडसर आता कुठला रे ?

तळातळतुनि ठेचुनी काढू हा गनिमांचा घाला रे,

स्वतंत्रतेचे निशान भगवे अजिंक्य राखू धरेवरी,

रणफंदीची जात आमुची कोण आम्हा भयभीत करी ? ||६||

- कविवर्य कुसुमाग्रज

शेरो-शायरी- संग्रहीत

गरीबों का घर लूटने वाले कभी अमीर नहीं होते,
निर्दोष निहत्थों पर वार करने वाले वीर नहीं होते,
जो सदियों से होता आया है मैं तो वही बात कहता हूँ
बुजुर्गों की दुआएँ बटोरने वाले कभी फकीर नही होते......!


इश्क़ ने गालिब निकम्मा कर दिया,
वरना हम भी आदमी थे; काम के...

चलो अच्छा हुआ काम आ गई दिवानगी अपनी
वरना हम जमानेभर को समजाने कहा जाते....

- गालिब

सुख- ग.दि.मा

एका वटवृक्षाखाली,बसुनिया दोन श्वान

एकमेकांना सांगती,अनुभव आणि ज्ञान

एक वये वाढलेले,एक पिलू चिमुकले

वृध्द-बालकात होते,काही भाषण चालले.

कोणाठायी सापडले तुला जीवनात सुख?

वृध्द बालका विचारी,त्याचे चाटुनिया मुख.

मला वाटते आजोबा,सुख माझ्या शेपटात

सदाचाच झटतो मी,त्यास धराया मुखात

माझ्या जवळी असून,नाही मज गवसत

उगाचच राहतो मी,माझ्या भोवंती फिरत

अजाण त्या बालकाची,सौख्य कल्पना ऐकून,

क्षणभरी वृध्द श्वान,बसे लोचन मिटून.

कोणाठायी आढळले तुम्हा जीवनात सुख?

तुम्ही वयाने वडील,श्वान संघाचे नायक!

बाल श्वानाच्या प्रश्नाला देई जाणता उत्तर -

तुझे बोलणे बालका,बिनचूक बरोबर -

परि शहाण्या श्वानाने,लागू नये सुखापाठी

आत्मप्रदक्षिणा येते,त्याचे कपाळी शेवटी.

घास तुकडा शोधावा,वास घेत जागोजाग

पुढे पुढे चालताना पुच्छ येते मागोमाग.

ग.दि.मा

मी बरसलो आज शब्दांतुन- कविता

मी बरसलो आज शब्दांतुन , तीला एकही शब्द ना कळला कधी

मी ओघळलो आज डोळ्यांतुन , तीचा थेबंही ना गळला कधी.

सोडुन मान सन्मान माझा मीच दगडापुढे हात जोडीले 

मी कोसळलो दरड होऊन , तीचा एकही बुरुज ना ढळला कधी. 

तीची एकही बोली नाही आज लिलावात या माझ्या

मी बसलो बाजार मांडून , तीने भाव माझा ना विचारला कधी. 

आयुष्यभर तीच्या कुपंणाबाहेर जागा माझी नित्याची

मी राहीलो कुंपण बनुन , तीने हा निवडूंग अंगणात ना लावला कधी. 

सा-याच राती तीच्या चादंण्याच्यां मिठीत गेल्या 

मी जगलो काजवा होऊन , तीला उजेड माझा ना दिसला कधी. 

आठवतय रोज जाळं तीच पसरवण तळ्यात चद्रंबिबांसाठी

मी राहीलो शिपलं बनुन , माझ्यातला मोती तीने ना शोधला कधी. 

मी होतो पाखरु जळणारा ती ज्योत होती मला जाळणारी 

मी जळालो पाखरु बनुन , तिला एकही चटका ना लागला कधी. 

मी लाचार इतका की आज माझीच कीव मज यावी

मी मला दिले आगीत झोकून , तीचा धुराकडेही जिव ना वळला कधी. 

आता मज नकोच तिच्या प्रेमाच्या उसण्या त्या थापा

मी चाललो स्वप्न मोडुन , तीने स्वप्नांतही मला ना सोडला कधी. 

- Unknown. कवी माहीत असेल कळवा

तिच्या सोबत...-राहुल

अजूनही तिची आठवण आली की मनाच्या भूमीवर प्रकाश निर्माण होतो...
ती सोबत नसली कि मात्र त्याच ठीकाणी अंधाराच अस्तित्व घर करू लागायचं. तिच्या नसण्याच्या जाणीवेनं तो अंधार अधिकाधिक गडद होत जायचा...
तिचं सोबत असण मनाला एका वेगळ्या उंचीवर घेवून जायचं. ते नात व्यक्त करायला पावित्र्य, निर्माल्य, हे शब्दसुद्धा कमी पडतात.
तिच्या केवळ सानिध्यात राहण्यानं सगळ आपोआप मिळायचं- आपुलकी, प्रेम, जिव्हाळा, मैत्र!
तिच्या सानिध्यात माझ्यातला बुद्ध कधी जागृत व्हायचा कळायचंचं नाही.......

"ती परभणीची लायब्ररी!"
-राहुल

Photos: Central Library, Marathwada Agricultural University (MAU renamed as VNMKV), Parbhani, Maharashtra, India

नभात सजली सुर्य किरणाची रांगोळी

दर्द मिन्नत-कशे-दवा न हुआ - मिर्ज़ा ग़ालिब

दर्द मिन्नत-कशे-दवा न हुआ

(मिन्नत-कशे-दवा = obliged to medicine)

मैं न अच्छा हुआ बुरा न हुआ 

जमा करते हो क्यों रकीबों को

इक तमाशा हुआ गिला न हुआ 

हम कहां किस्मत आजमाने जाएँ

तू ही जब खंजर आजमा न हुआ

कितने शीरीं हैं तेरे लब के रकीब

गालियाँ खाके बेमजा न हुआ

(शीरीं – sweet)

है खबर गर्म उनके आने की

आज ही घर में बोरिया न हुआ

(बोरिया = mat )

जान दी, दी हुई उसी की थी

हक तो यूँ है कि हक अदा न हुआ

कुछ तो पढ़िए कि लोग कहते हैं

आज ‘ग़ालिब’ गज़लसरा न हुआ

- मिर्ज़ा ग़ालिब

टोकियो सफर - राहुल

जपानमध्ये वर्षभरात मिळणाऱ्या सरकारी सुट्ट्या तशा फार कमी (भारताच्या तुलनेत) असतात. आपल्याकडे जसा पितृ-पंधरवडा असतो, तसच काहीसं "ओबोन ओमात्सुरी" नावाने साजरा करतात. स्वतच्या पूर्वजांच्या गावी जाऊन त्यांची पूजा केली जाते.

याच सुट्टीच निमित्त साधून मागच्या आठवड्यात टोकियोला फिरायला गेलो होतो. जपानमध्ये येवून आता ५ वं वर्ष चालू आहे, पण टोकियो पाहण्याचा योग अगोदर कधी आला नव्हता. मित्रांसोबत फिरताना खूप साऱ्या नवीन गोष्टी पाहायला मिळाल्या. स्वातंत्र्य दिनाच्या दिवशी भारतीय दुतावासात झेंडा-वंदनाच्या कार्यक्रमाला गेलो होतो. योगायोग असा की त्याच दिवशी यासुकुनी श्राईन (जे भारतीय दुतावासाच्या अगदी जवळ आहे) परिसरात खूप गर्दी होती. नंतर लक्षात आलं की- याच दिवशी जपानने दुसऱ्या महायुद्धात बिनशर्त शरणागती पत्करली होती !! जपानमध्ये भारतीय लोकांची कमी नाही पण बहुतांश लोकं टोकियो-परिसरात राहतात. सांस्कृतिक कार्यक्रम पाहताना गावी शाळेत असताना केलेल्या गोष्टींची खूप आठवण आली.  

जपानमध्ये फिरताना जागोजागी आपल्याला एक विशिष्ट प्रकारची मूर्ती पाहायला मिळते. त्यामागची कथा मात्र टोकियोमध्ये फिरताना पूर्णतः समजली (http://en.wikipedia.org/wiki/Jiz%C5%8D). या मूर्त्यांना बौद्ध धर्मात क्षितीगर्भ (म्हणजेच बोधिसत्व) आणि जपानमध्ये ओ-जीझो-सामा या नावाने संबोधल जाते. अनाकलनीय भीती आणि शंकांवर मात करण्यासाठी आधाराच्या शोधात जगाच्या पाठीवर सगळेच असतात! 

जगात सतत धावणाऱ्या शहरांपैकी एक असलेले टोकियो शहर सार्वजनिक सुट्ट्या असूनही सुट्टीवर नव्हत!!

-

राहुल